Bạn có biết mình có những quyền gì trong việc bảo vệ dữ liệu cá nhân? Bài viết này sẽ giới thiệu các đạo luật nổi bật như GDPR, CCPA và giải thích cách chúng giúp bạn kiểm soát thông tin cá nhân trong kỷ nguyên số.
Khi quyền riêng tư trở thành một cuộc chiến pháp lý
Trong thời đại mà dữ liệu được ví như “dầu mỏ mới,” việc thu thập, xử lý và mua bán thông tin cá nhân diễn ra tràn lan. Các công ty công nghệ lớn có thể biết được bạn là ai, bạn thích gì, bạn đi đâu và thậm chí bạn sẽ mua gì trong tương lai. Điều này đặt ra một câu hỏi lớn: “Chúng ta có còn quyền kiểm soát dữ liệu của chính mình không?”
Để trả lời câu hỏi này, nhiều quốc gia và khu vực trên thế giới đã ban hành các đạo luật bảo vệ quyền riêng tư. Việc hiểu rõ những đạo luật này giúp bạn nắm được quyền của mình và biết cách yêu cầu các công ty tôn trọng quyền riêng tư của bạn.
Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về hai đạo luật bảo vệ dữ liệu nổi bật nhất toàn cầu.
Xem thêm: Cách xoá dấu vết số và bảo vệ quyền riêng tư trực tuyến
GDPR: Tiêu chuẩn vàng của quyền riêng tư
GDPR (General Data Protection Regulation) là một quy định của Liên minh châu Âu (EU) có hiệu lực từ năm 2018. Mặc dù là đạo luật của EU, GDPR có phạm vi ảnh hưởng toàn cầu. Bất kỳ công ty nào xử lý dữ liệu của công dân EU, dù có trụ sở ở đâu, đều phải tuân thủ GDPR.
Các quyền quan trọng mà GDPR mang lại:
- Quyền được thông báo: Các công ty phải cho bạn biết dữ liệu nào họ đang thu thập, tại sao họ thu thập và họ sẽ dùng nó để làm gì.
- Quyền truy cập: Bạn có quyền yêu cầu một bản sao dữ liệu cá nhân mà một công ty đang lưu giữ về bạn.
- Quyền được xóa (“Quyền được lãng quên”): Bạn có quyền yêu cầu công ty xóa dữ liệu cá nhân của mình.
- Quyền được phản đối: Bạn có quyền phản đối việc xử lý dữ liệu cá nhân của mình.
- Quyền di chuyển dữ liệu: Bạn có thể yêu cầu công ty chuyển dữ liệu cá nhân của bạn sang một dịch vụ khác.
GDPR đã thay đổi cuộc chơi bằng cách buộc các công ty phải xin phép người dùng một cách rõ ràng và minh bạch trước khi thu thập dữ liệu. Hàng loạt cửa sổ pop-up yêu cầu chấp nhận cookie mà bạn thấy ngày nay chính là kết quả của GDPR.
CCPA: Đạo luật tiên phong của Mỹ
CCPA (California Consumer Privacy Act) là một đạo luật của tiểu bang California, Mỹ, có hiệu lực từ năm 2020. CCPA là một trong những đạo luật bảo vệ quyền riêng tư toàn diện nhất tại Mỹ.
Các quyền quan trọng mà CCPA mang lại:
- Quyền được biết: Bạn có quyền biết các loại thông tin cá nhân nào đang được thu thập.
- Quyền được xóa: Bạn có quyền yêu cầu doanh nghiệp xóa thông tin cá nhân của mình.
- Quyền từ chối bán thông tin: Bạn có quyền từ chối việc các doanh nghiệp bán thông tin cá nhân của bạn cho bên thứ ba. Đây là một điểm cực kỳ quan trọng, cho phép người dùng kiểm soát việc dữ liệu của họ bị mua bán.
Tương tự như GDPR, CCPA đã buộc các công ty phải thay đổi cách họ kinh doanh và xử lý dữ liệu của khách hàng.
Việt Nam và quyền riêng tư
Tại Việt Nam, quyền riêng tư và bảo vệ dữ liệu cá nhân cũng được quy định trong một số văn bản pháp luật. Một số đạo luật đã được ban hành và đang được triển khai để bảo vệ người dùng, đặc biệt là với dữ liệu cá nhân trên không gian mạng. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc bảo vệ dữ liệu không chỉ ở cấp độ cá nhân mà còn ở cấp độ quốc gia.
Làm thế nào để bạn tận dụng các quyền này?
- Tìm hiểu chính sách bảo mật: Khi bạn đăng ký một dịch vụ mới, hãy dành vài phút để đọc qua chính sách bảo mật của họ.
- Sử dụng quyền của bạn: Nếu bạn muốn xóa dữ liệu của mình khỏi một dịch vụ, hãy tìm các mục như “Privacy Policy,” “Data Request” hoặc “Contact Us” trên trang web của họ và gửi yêu cầu.
- Luôn cảnh giác: Hãy nhớ rằng các đạo luật chỉ có thể bảo vệ bạn ở một mức độ nào đó. Sự cảnh giác của bạn là lớp bảo vệ cuối cùng và quan trọng nhất.
Kết luận
Quyền riêng tư kỹ thuật số không phải là một đặc quyền, mà là một quyền cơ bản. Các đạo luật như GDPR và CCPA đã đặt nền móng vững chắc cho việc bảo vệ dữ liệu cá nhân. Bằng cách nắm vững các quyền này và thực hành bảo mật cá nhân tốt, bạn sẽ là người làm chủ thông tin của mình trên internet.
