Dấu vết số là gì và tại sao nó lại nguy hiểm? Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn cách xóa bỏ dấu vết số, kiểm soát thông tin cá nhân và bảo vệ quyền riêng tư trong kỷ nguyên số.
Dấu vết số: “Bóng ma” theo bạn trên internet
Mỗi khi bạn truy cập một trang web, đăng một bài viết, gửi một email, hay thậm chí chỉ là tìm kiếm một thông tin trên Google, bạn đang để lại một “dấu chân” trên internet. Tổng hợp của tất cả những dấu chân đó được gọi là dấu vết số (f).
Dấu vết số bao gồm hai loại:
- Dấu vết chủ động (Active digital footprint): Những thông tin bạn chủ động chia sẻ, như bài đăng trên mạng xã hội, bình luận trên diễn đàn, hay thông tin cá nhân bạn cung cấp khi đăng ký tài khoản.
- Dấu vết thụ động (Passive digital footprint):_ Những thông tin được thu thập mà bạn không hề hay biết, như lịch sử duyệt web, vị trí GPS của bạn, hoặc dữ liệu được các công ty quảng cáo thu thập.
Dấu vết số có thể được sử dụng bởi các công ty để phân tích hành vi của bạn, nhưng nó cũng là một “mỏ vàng” cho những kẻ xấu. Tin tặc có thể sử dụng thông tin này để tạo hồ sơ chi tiết về bạn, từ đó thực hiện các cuộc tấn công lừa đảo tinh vi hơn hoặc thậm chí là đánh cắp danh tính.
Các Bước Để Xóa và Kiểm Soát Dấu Vết Số
1. Dọn dẹp tài khoản mạng xã hội
Mạng xã hội là nguồn gốc lớn nhất của dấu vết số chủ động. Hãy dành thời gian để dọn dẹp nó.
- Xóa bài đăng cũ: Xóa các bài đăng cũ có chứa thông tin nhạy cảm.
- Kiểm tra quyền riêng tư: Đảm bảo tất cả các bài đăng trong quá khứ chỉ được chia sẻ với bạn bè hoặc chỉ mình bạn.
- Dọn dẹp ảnh: Kiểm tra các album ảnh có chứa thông tin cá nhân.
2. Xóa tài khoản cũ không sử dụng
Bạn có thể có hàng chục tài khoản trên các trang web hoặc dịch vụ mà bạn không còn sử dụng. Những tài khoản này vẫn lưu trữ thông tin của bạn và có thể trở thành mục tiêu của các cuộc tấn công.
- Sử dụng công cụ tìm kiếm: Gõ tên và địa chỉ email của bạn để tìm kiếm các tài khoản cũ.
- Tìm tùy chọn “Xóa tài khoản”: Truy cập vào cài đặt của các trang web và tìm tùy chọn để xóa tài khoản. Nếu không có, hãy liên hệ với bộ phận hỗ trợ khách hàng.
3. Kiểm soát quyền riêng tư của các ứng dụng
Các ứng dụng trên điện thoại và máy tính của bạn thường yêu cầu quyền truy cập vào danh bạ, vị trí, camera, và micrô.
- Kiểm tra định kỳ: Vào phần cài đặt bảo mật và quyền riêng tư của điện thoại hoặc máy tính để kiểm tra và thu hồi các quyền truy cập không cần thiết.
- Sử dụng quyền truy cập có giới hạn: Cho phép ứng dụng chỉ truy cập vị trí khi bạn đang sử dụng ứng dụng đó.
4. Tận dụng chế độ ẩn danh và VPN
Mặc dù không xóa hoàn toàn dấu vết số, nhưng chúng giúp hạn chế việc thu thập dữ liệu thụ động.
- Chế độ ẩn danh (Incognito Mode): Chế độ này không lưu lịch sử duyệt web, cookie, hoặc dữ liệu trang web. Tuy nhiên, nó không ẩn địa chỉ IP của bạn.
- VPN (Virtual Private Network): VPN mã hóa lưu lượng truy cập của bạn và ẩn địa chỉ IP, khiến các nhà cung cấp dịch vụ internet và trang web khó theo dõi bạn hơn.
Xem thêm: Chế độ ẩn danh là gì?
5. Sử dụng các công cụ tìm kiếm ưu tiên quyền riêng tư
Thay vì Google, hãy sử dụng các công cụ tìm kiếm không thu thập dữ liệu người dùng, như DuckDuckGo. DuckDuckGo không lưu lịch sử tìm kiếm của bạn và cung cấp kết quả không bị cá nhân hóa.
6. Từ chối cookie và dữ liệu theo dõi
Khi truy cập một trang web, bạn thường thấy một cửa sổ pop-up yêu cầu chấp nhận cookie.
- Đọc kỹ: Hãy đọc kỹ trước khi chấp nhận.
- Tùy chọn từ chối: Chọn “Từ chối” hoặc “Quản lý cài đặt” để chỉ chấp nhận các cookie cần thiết.
Kết luận
Việc xóa và kiểm soát dấu vết số là một quá trình liên tục và cần sự chủ động. Bằng cách áp dụng các biện pháp trên, bạn sẽ không thể xóa bỏ hoàn toàn dấu vết của mình trên internet, nhưng bạn có thể kiểm soát nó, giảm thiểu rủi ro và bảo vệ quyền riêng tư trong kỷ nguyên số.
